Bản quyền truyền hình là nguồn thu quan trọng bậc nhất đối với các giải đấu bóng đá chuyên nghiệp, và La Liga – giải VĐQG Tây Ban Nha – không phải ngoại lệ. Từng bị chỉ trích vì hệ thống phân chia bất công khiến Real Madrid và Barcelona hưởng lợi quá lớn, La Liga đã có bước cải tổ lớn từ năm 2015 khi chuyển sang mô hình phân phối tập trung. Bài viết này, tin thể thao sẽ phân tích cấu trúc chia tiền bản quyền truyền hình hiện tại của La Liga, lý do cải tổ, và tác động của nó đến các CLB lớn nhỏ trong giải đấu.
Giai đoạn trước năm 2015: Phân phối tự do và bất bình đẳng
Trước năm 2015, các CLB ở La Liga được tự do đàm phán và bán bản quyền truyền hình của riêng mình. Điều này dẫn đến sự phân hóa nghiêm trọng trong thu nhập giữa các đội bóng. Real Madrid và Barcelona, với sức hút toàn cầu, chiếm đến gần 40% tổng số tiền bản quyền truyền hình toàn giải đấu, trong khi các đội nhỏ như Getafe, Almería hay Rayo Vallecano chỉ nhận được một phần rất nhỏ.
Theo đánh giá của các trang tổng hợp tỷ lệ kèo bóng đá, mô hình này khiến La Liga bị chỉ trích gay gắt vì làm gia tăng khoảng cách giàu – nghèo giữa các CLB, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của giải đấu, và khó thu hút nhà tài trợ quốc tế so với các giải như Premier League, nơi áp dụng mô hình phân chia tập trung từ rất sớm.
Cải cách năm 2015 về cách chia tiền bản quyền truyền hình của La Liga
Tháng 4/2015, chính phủ Tây Ban Nha ban hành một sắc lệnh – thường được gọi là “Real Decreto-Ley 5/2015”, quy định việc bán bản quyền truyền hình của La Liga sẽ được thực hiện tập trung bởi ban tổ chức giải đấu. Số tiền thu được sau đó sẽ được phân phối theo một công thức nhất định, dựa trên ba tiêu chí chính:
50% chia đều cho tất cả các CLB
Một nửa tổng doanh thu từ bản quyền truyền hình sẽ được chia đều cho 20 đội tham dự La Liga mỗi mùa, bất kể quy mô hay thành tích. Điều này giúp đảm bảo sự công bằng cơ bản cho các đội bóng, đặc biệt là những CLB nhỏ, khi họ có thể nhận được một nguồn thu ổn định và đáng kể hàng năm.
25% dựa trên thành tích thể thao trong 5 mùa gần nhất
Phần này được chia theo vị trí trên bảng xếp hạng trong 5 mùa gần nhất. Thành tích càng cao, phần chia càng lớn. Tuy nhiên, hệ số giảm dần để tránh việc các đội top đầu nhận quá nhiều, đảm bảo không có sự phân hóa quá lớn như trước đây.
Ví dụ: Đội vô địch nhận 17% của phần này, trong khi đội xếp cuối nhận 0.25%, và các đội còn lại được tính theo thang điểm từ 1 đến 20.
25% dựa trên mức độ hấp dẫn thương mại và lượng khán giả
Yếu tố này bao gồm lượng người xem truyền hình, doanh số bán áo đấu, lượng cổ động viên, tương tác trên mạng xã hội và khả năng thu hút tài trợ. Đây là phần mà các đội có thương hiệu lớn như Real Madrid hay Barcelona vẫn có lợi thế, nhưng không quá áp đảo như trước.
Minh họa cụ thể: Sự khác biệt trong phân phối
Theo số liệu gần đây từ La Liga (mùa 2021–22), tổng số tiền bản quyền truyền hình được chia cho 20 đội là khoảng 1,4 tỷ euro.
-
Real Madrid và Barcelona vẫn dẫn đầu với khoảng 160–165 triệu euro mỗi đội.
-
Atlético Madrid nhận khoảng 130 triệu euro.
-
Những đội như Cádiz, Elche hay Alavés vẫn nhận được từ 45–50 triệu euro, gấp đôi so với trước thời điểm 2015.
Tuy khoảng cách vẫn tồn tại giữa các đội bóng lớn và nhỏ, nhưng đã được rút ngắn đáng kể so với thời kỳ “tự do thương lượng”.
Tác động của cấu trúc chia tiền bản quyền truyền hình La Liga đến các CLB
Với các CLB lớn
Real Madrid và Barcelona tất nhiên vẫn giữ được lợi thế tài chính nhờ lượng fan hâm mộ khổng lồ và thương hiệu toàn cầu. Tuy nhiên, họ phải chấp nhận “chia phần bánh” nhiều hơn so với trước đây. Điều này khiến hai ông lớn nhiều lần phản đối mô hình hiện tại và là một trong những lý do họ tham gia sáng lập dự án European Super League vào năm 2021.
Với các CLB tầm trung và nhỏ
Mô hình mới mang lại sự ổn định và khả năng hoạch định tài chính lâu dài. Các đội như Villarreal, Real Sociedad hay Betis có thể duy trì chất lượng đội hình và đầu tư hạ tầng, học viện mà không quá phụ thuộc vào doanh thu vé hay tài trợ địa phương.
Điển hình như Getafe hay Osasuna – hai đội không có nhiều danh tiếng – vẫn có thể duy trì lương ổn định, nâng cấp sân bãi và trụ hạng khá dễ dàng nhờ phần chia từ bản quyền truyền hình.
Việc La Liga chuyển từ mô hình tự do sang mô hình phân phối tập trung bản quyền truyền hình là một bước tiến quan trọng, giúp giải đấu trở nên công bằng và cạnh tranh hơn. Dù chưa hoàn toàn đạt đến mức độ công bằng như Premier League, nhưng cấu trúc chia tiền bản quyền truyền hình của La Liga hiện tại đã hạn chế đáng kể sự thống trị tài chính của hai “gã khổng lồ” và trao thêm cơ hội cho những đội bóng nhỏ hơn.
Tương lai của La Liga phụ thuộc vào việc làm sao cân bằng lợi ích giữa thương hiệu lớn và sự công bằng toàn giải đấu – trong đó, cấu trúc chia tiền bản quyền truyền hình sẽ tiếp tục là một yếu tố then chốt.
Xem thêm: Giải đáp: MU vô địch Ngoại Hạng Anh bao nhiêu lần?
Xem thêm: Những bàn thắng gây tranh cãi nhất lịch sử La Liga
"Hãy nhớ rằng, các dự đoán và nhận định về bóng đá chỉ là để giải trí và tham khảo, dựa trên dữ liệu thống kê. Chúc mọi người nắm được những thông tin bóng đá đáng chú ý!"
